Kantoorgebouw Ritterstraße 16, Berlijn
Met zijn opvallende gevelstructuur presenteert het kantoorgebouw Ritterstrasse 16 in Berlijn-Kreuzberg zich als een open etalage voor de creatieve cultuur van deze levendige wijk. De architecten bereikten een speciaal designniveau door hun zonweringsconcept met buitenliggende kozijn-screens van Warema in de stralend witte kleur van de prefab betonelementen.
De Ritterstraße in het creatieve centrum van Berlijn Kreuzberg heeft zich ontwikkeld tot een biotoop voor hedendaagse kantoorarchitectuur. Het gebouw Ritterstraße 16 valt op binnen het grote aantal commerciële gebouwen van bekende architectenbureaus – dankzij een aanzienlijk gevelreliëf van witte prefab betonelementen. De opvallende gevelstructuur strekt zich uit over alle zes verdiepingen van het bijna 40 meter lange bouwblok. Met zijn unieke gevel heeft het gebouw al een zekere bekendheid in de wijk gekregen.
De nieuwbouw werd ontworpen door het Berlijnse architectenbureau Richter Musikowski dat een paar blokken verderop gevestigd is. In een niet-openbare competitie met een procedure met deskundigen kon het architectenbureau met zijn ontwerp overtuigen. De overbouwing van een metrotunnel onder het grondstuk was cruciaal. Richter Musikowski overspande die plek met een stalen draagframe dat het gewicht van het gebouw afleidt. Het kantoorgebouw ontworpen ze als asymmetrische T die aan de straatkant op 39 meter aansluit op het perimeterblok en met een 54 meter lange steun in de diepte van het grondstuk voordringt. Daardoor ontstaan twee binnenplaatsen met een zeer verschillend karakter, één met zittrap en boomperken als halfopen trefpunt, de andere gerealiseerd als groene rustzone.
Het kantoorgebouw is voor max. 16 gebruikseenheden aangelegd, flexibel benutbaar met zijn open roosterstructuur en een 5 meter brede gangenbereik. De toegang is ontworpen als een centrale trappenhuiskern met twee liften. De parkeergarage biedt plaats voor 12 auto’s en 68 fietsstallingen.
Met zijn industriële karakter ondersteunt de gevel het doel van de architecten, een eigentijdse interpretatie van de Kreuzbergse ambachtelijke werkplaatsen te creëren. De buitenste laag wordt gevormd door frames van zelfdragende prefab betonelementen die over elkaar gestapeld in een strenge roostervorm zijn aangebracht en aan de skeletconstructie van staalbeton zijn bevestigd. Diagonale verbindingsstangen in het gezandstraalde frame zorgen voor het sterke herkenningseffect. In de diepte erachter bevinden zich smalle loggia’s van 1,6 en 1,8 meter breedte als oponthoudsplekken voor de gebruikers van het gebouw. Tot de bodem reikende panoramavensters met lichtgewicht aluminium kozijnen zorgen voor lichtdoorstroomde werkplekken en laten inblikken in de kantoor- en productieruimtes toe die, ’s avonds helder verlicht, zich tot een collectief beeld van de creatieve industrie samenvoegen.
Een tweede vormgevingsniveau schiepen de architecten met hun zonweringsconcept. Door de doorlopende loggia’s is al een natuurlijke beschaduwing van de kamerhoge raamfronten mogelijk. Voor de buitenliggende afscherming tegen zonlicht en schittering kozen de architecten verder windstabiele kozijn-screens van Warema met een doekmateriaal van Serge Ferrari in vorstwit. Deze kleurtint komt bijna perfect overeen met die van de prefab betonelementen. Als de tot 2,75 m brede en 3 m hoge kozijn-screens neergelaten zijn, veranderen ze de aanblik van de plastische gevelstructuur in een homogeen betonreliëf in stralend wit. Het doekmateriaal reduceert bovendien de warmteafstraling en zorgt voor een goede combinatie van hittebescherming en zicht naar buiten.
De kasten voor de voorbouw-kozijn-screens werden onzichtbaar direct achter het frame van de prefab betonelementen in de latei geïntegreerd en kunnen vanaf de loggia’s worden onderhouden. De zijdelingse easyZIP-geleiding verdwijnt discreet in de schaduwvoegen van het frame. Voor de besturing verkreeg elke screen een eigen aandrijving, die wordt bediend via een centraal KNX-tableau in de kantoorruimtes.
Dit duurzame klimaatconcept van het met DGNB Gold gecertificeerde gebouw wordt door de voorbouw-kozijn-screens duidelijk ondersteunt, want de warmte-binnenstroming in de zomer is ondanks de lichte kleurtint van het doek duidelijk gereduceerd. Een invloedsfactor voor het certificaat was, naast de bereikte waarden ook de duurzaamheid van de zonweringsinstallatie en de besturing. Het doek laat bovendien doorkijk naar buiten toe, biedt een goede combinatie van hittebescherming en zicht naar buiten en zorgt zo voor aangename werkomstandigheden.
Bouwbord